Begeleiden van verlies en rouw bij kinderen en jongeren

Graag willen wij kinderen en jongeren behoeden voor verdriet en pijn maar niemand kan vermijden dat vroeg of laat kinderen in contact komen met verlies. Verdriet bij kinderen en jongeren komt vaker voor dan we denken:

• De dood van iemand die hen zo dierbaar en lief is 
• Het ernstig ziek zijn van een familielid 
• Een scheiding
• Een verhuizing
• De dood van een leerkracht
• De dood van een klasgenoot 
• Een andere school
• De dood van een huisdier 
• Afscheid nemen van de kindertijd
• Gaan wonen in een ander land 

Allemaal situaties waarbij een kind wordt geconfronteerd met afscheid nemen van het bekende. We kunnen het niet voorkomen, daarom kunnen we er maar beter voor zorgen dat wij en de kinderen ermee leren omgaan.

Verlies en rouwen voelt heel ongemakkelijk en heel onplezierig. Het is moeilijk en doet zeer. Doordat het pijn doet willen we er graag niet aan denken, vergeten, wegstoppen en doorgaan. 

Kinderen en jongeren beleven de dood en verlies anders dan volwassenen. Afhankelijk van de leeftijd begrijpen zij ‘de dood’ misschien nog niet (helemaal), of wat dat voor hen betekent. Ieder kind heeft net als een volwassene een eigen manier om verlies te verwerken. Onder andere het karakter, omgeving en de leeftijd van het kind spelen daarbij een grote rol.
Kinderen die rouwen staan voor uitdagingen; omgaan met hun emoties en gevoelens over het verlies, wennen aan de veranderingen in hun leven en doorgaan met hun eigen groei en ontwikkeling. Alle kinderen merken na een (dreigend) verlies dat er iets ergs is gebeurd. Maar wat ze daarvan begrijpen en hoe ze daarop reageren verschilt per kind en per leeftijd. 

Een kind of jongere helpen met afscheid nemen en rouwen is heel belangrijk. Zeker omdat de manier waarop het rouwproces verloopt, bepalend kan zijn voor de rest van zijn of haar leven. Daarom moeten we er voor kinderen en jongeren zijn wanneer ze ons nodig hebben. Vroege afscheidsmomenten leggen de basis voor hoe een kind in de toekomst om zal gaan met grote verliezen. Daarom is het goed om deze momenten aan te grijpen en ze als leermomenten te zien. Kinderen en jongeren leren dat tegenslagen deel uitmaken van het leven en ze het gereedschap geven om hiermee om te gaan, bevordert en versterkt hun veerkracht. 

Ik kan kinderen en jongeren helpen bij een (aanstaande) verliesverwerking. Door met aandacht naar het kind te kijken en luisteren kan ik ruimte maken voor emoties en kinderen en jongeren leren omgaan met verlies en verdriet en daardoor op latere leeftijd leed besparen. Daar waar nodig maak ik gebruik van ondersteunend gereedschap omdat dit helpend kan zijn om dit thema zacht, duidelijk en herkenbaar uit te leggen.